De schulden van Nederlandse beursgenoteerde bedrijven lopen in 2019 fors op door een nieuwe boekhoudregel voor leasing. Vooral retail- en luchtvaartbedrijven zoals Ahold en KLM worden hard geraakt. Door de toename van de schuld gaan banken en andere financiers mogelijk moeilijk doen over bestaande en nieuwe leningen.
De schuld van Ahold stijgt volgend jaar met €7,4 mrd. Het bedrijf least (huurt) een groot aantal winkelpanden. Bij KLM gaat de schuld met €6,9 mrd omhoog vanwege de huur van vliegtuigen. Ook Shell en Unilever krijgen miljarden aan extra schuld op de balans in 2019. Kabelbedrijf Altice, dat al een zware schuldenlast draagt, heeft ook nog eens € 2,6 mrd aan leaseverplichtingen die vanaf volgend jaar op de balans moeten worden gezet als schuld.
In totaal gaat schuld van alle AEX- en AMX-bedrijven, exclusief banken en verzekeraars, met minimaal €45 mrd omhoog. Dat is 15% van de huidige schuld.
Dit blijkt uit berekeningen van accountants- en adviesorganisatie PwC op basis van de jaarrekeningen 2016. Bedrijven moeten vanaf komend jaar hun leaseverplichtingen op de balans zetten. Daardoor zullen cruciale ratio’s, zoals solvabiliteit en schuld, verslechteren.
Werk in uitvoering
Veel bedrijven zijn nog bezig hun leaseportefeuille te inventariseren. Daarbij komen verplichtingen boven water die eerder niet als zodanig waren geïdentificeerd, stelt Jay Tahtah, partner bij PwC.
De hele operatie is het gevolg van een nieuwe regel van IASB, de internationale regelgever voor financiële verslaggeving. De nieuwe regel, bekend als IFRS 16, schrijft voor dat alle leasecontracten op de balans gezet moeten worden. Onder de huidige regels mogen bedrijven een deel van hun leasecontracten, de zogenoemde operational lease, buiten de balans houden. Beursgenoteerde bedrijven hebben wereldwijd zo'n €3000 mrd aan leasecontracten en daarvan is zo'n 85% off balance.
Bij de berekening van de extra schuld die Nederlandse beursfondsen op hun balans krijgen heeft PwC afgezien van de banken en verzekeraars, vanwege hun bijzondere balans.
Discussie met bank
In de gevallen waar de schuld straks bovengemiddeld toeneemt ligt het voor de hand dat ook de schuldratio's zullen verslechteren. Bedrijven hebben vaak een overeenkomst gesloten met hun bank waarin bijvoorbeeld de verhouding tussen het bedrijfsresultaat en de schuld aan een bepaald plafond is gebonden. Komen zij straks boven het plafond uit dan zal er opnieuw gepraat moeten worden over het plafond, wat kan leiden tot lastige discussies.
De nieuwe regel over de leaseverplichtingen leidt overigens niet alleen tot een negatief effect op de cijfers. Het zogenoemde ebitda-resultaat (bruto bedrijfsresultaat) neemt toe door deze boekhoudregel. Nu zitten de leasepenningen nog in de kosten verwerkt, straks komen zij als afschrijvingen en rente terug op de resultatenrekening. Afschrijvingen vallen anders dan kosten buiten het ebitda-resultaat. PwC berekent dat het ebitda-resultaat van alle AEX- en AMX-bedrijven in 2019 met 13% toeneemt.
Het inventariseren van alle leaseverplichtingen is een enorme klus: bedrijven hebben vaak tienduizenden leasecontracten. Veel van die contracten zijn afgesloten door dochterondernemingen en op het hoofdkantoor ontbreekt het overzicht. Wat bedrijven in de toelichting op hun balans voorheen aan bedragen hebben opgenomen zou daarom wel eens een onderschatting kunnen zijn van de ware omvang van hun leaseverplichtingen, zegt Tahtah van PwC.
Een vergelijking van de cijfers over 2016 met die van 2015 geeft een aanwijzing. Bij de meeste AEX-bedrijven stijgt het bedrag dat gemeld wordt voor de leaseverplichtingen flink. Voorbeelden zijn Heineken (31%), Unilever (16%) en Randstad (36%). Daarbij is overigens niet duidelijk welk deel van de stijging het gevolg is van acquisities en welk deel met de inventarisatie van de leaseverplichtingen samenhangt.
Bron: fd.nl
