Dat een 'gratis' telefoon helemaal niet gratis is, moeten telecomaanbieders al een aantal maanden duidelijk communiceren.
Vanaf 1 mei worden de regels nog een stukje strenger: wie een telefoon van meer dan €250 koopt op afbetaling, moet met een inkomenstoets aantonen de lening ook te kunnen dragen. De lening wordt bovendien geregistreerd bij het Bureau Krediet Registratie (BKR).
De Autoriteit Financiële Markten (AFM) houdt toezicht op de strengere regels voor telecomkredieten. Het doel is om consumenten te beschermen tegen overkreditering, licht een woordvoerder van de AFM toe. 'Je wilt voorkomen dat consumenten door een te dure telefoon niet meer aan andere bestedingen toekomen.' Vooral jongeren van tussen de 18 en 24 jaar kopen vaak een telefoon op afbetaling.
Kredietwaardigheid getoetst
De strengere regels zijn het gevolg van een uitspraak van de Hoge Raad uit 2014. Die bepaalde dat een toestel op afbetaling bij een telefoonabonnement in feite neerkomt op een lening. Als gevolg daarvan moeten dergelijke leningen nu voldoen aan de regels voor koop op afbetaling en consumentenkrediet, met bijbehorend toezicht door de AFM. Klanten die een telefoonkrediet wensen moeten vanaf 1 mei in de winkel verklaren dat ze kredietwaardig zijn. Ze moeten hun inkomen opgeven, net als hun woonlasten en de samenstelling van hun huishouden. Op basis daarvan moet de verkoper beoordelen of de klant de lening wel mag afsluiten.
Bij kredieten onder de €1000 is het niet nodig om bewijsstukken te overleggen. 'We vertrouwen consumenten op hun blauwe ogen', aldus de AFM-woordvoerder. 'Als heel veel mensen blijken te liegen en als dat vervolgens leidt tot problemen, moeten we concluderen dat dat niet werkt en dan zullen we ons bezinnen.'
Lagere hypotheek
De telecombedrijven moeten daarnaast bij het BKR nagaan of de klant kredietwaardig is. Er wordt gekeken of iemand meer leningen heeft en of er betalingsachterstanden zijn. Daarnaast wordt de lening dus geregistreerd. En dat kan weer gevolgen hebben voor iemand's toekomstige leencapaciteit, bijvoorbeeld voor een hypotheek. Hypotheekadviseur De Hypotheker berekende vorig jaar dat een consument die twee jaar lang €15 per maand afbetaalt op een telefoon een paar duizend euro minder aan hypotheek kan krijgen. Ook al zijn er geen betalingsachterstanden.
De regels gaan alleen over een lening voor een toestel. De kosten voor bellen, sms'sen en internetverbruik vallen er niet onder. Het wordt interessant om te zien of de maatregel gevolgen zal hebben op het koopgedrag van consumenten. 'Omdat de vermogenstoets en BKR-registratie pas nodig zijn bij een krediet vanaf €250 zou het kunnen dat er een grotere markt voor goedkope telefoons komt. Of misschien gaan consumenten vaker hun telefoon in één keer betalen', aldus de AFM-woordvoerder.
Minder nieuwe klanten
Tele2, in omzet de vierde telecomprovider in Nederland, stelt de gevolgen van de strengere regels nu al te merken. De omzetgroei in de eerste maanden van dit jaar zou lager zijn uitgevallen mede als gevolg van de striktere reclameregels. Sinds 1 januari moeten de telecomaanbieders bij een aanbieding duidelijk vermelden als er sprake is van een lening en de kosten voor abonnement en telefoon overzichtelijk uitsplitsen.
De AFM wil nog geen conclusies trekken over het naleven van de reclameregels door de telefoonbedrijven. De marktautoriteit heeft al een aantal keer ingegrepen en bedrijven moeten wijzen op onduidelijke of onjuiste reclameteksten. De woordvoerder: 'Je ziet dat de markt nog moet wennen.'
Bron: FD.nl
